Złamania są jedną z częstszych przyczyn wizyt w SORach, Izbach Przyjęć oraz w Poradniach Ortopedycznych. Nic dziwnego, bo takie urazy powodują natychmiastowy silny ból i zniesienie czynności w okolicy urazu.
Choć wiele złamań wymaga zaopatrzenia operacyjnego, pierwsza pomoc także jest bardzo istotna. Szybka i prawidłowa reakcja może przynieść znaczną ulgę poszkodowanej osobie, a także zabezpieczyć ją przed poważnymi konsekwencjami.
Jak rozpoznać złamanie?
Kluczem do udzielenia pierwszej pomocy, jest szybkie i prawidłowe zidentyfikowanie problemu. Złamanie powinieneś podejrzewać zawsze w przypadku pojawienia się nagłego, silnego bólu kończyny (najczęściej), którym towarzyszą deformacje i utrata funkcji. Częste są także różnorakie zmiany miękkotkankowe i skórne, takie jak rany, otarcia, zasinienia oraz szybko narastające obrzęki. Ważną informacją są okoliczności pojawienia się objawów – złamania najczęściej poprzedzone są urazem, chociaż w przebiegu niektórych chorób złamanie może wystąpić pod wpływem fizjologicznego obciążenia.
Niestety, nie wszystkie objawy są oczywiste już na pierwszy rzut oka. W wątpliwych przypadkach uznaj, że do złamania doszło i jak najszybciej szukaj pomocy lekarskiej.
Wszystkie najważniejsze informacje znajdziesz na infografice poniżej.
Jak unieruchomić złamanie?
Unieruchomienie okolicy urazu jest pierwszym i prawdopodobnie najważniejszym elementem leczenia złamań. Dobrze założony opatrunek przynosi pacjentowi natychmiastową ulgę, zmniejszając dolegliwości bólowe poprzez ograniczenie przemieszczania się objawów. Dodatkową, istotną korzyścią jest zapobieganie przed poważnymi powikłaniami złamań, jakimi są wtórne uszkodzenia okolicznych tkanek, czyli naczyń krwionośnych, nerwów, ścięgien i mięśni.
A więc jak udzielić pierwszej pomocy?
Po pierwsze oceń stan pacjenta i krytycznie spójrz na swoje możliwości. Urazy wielomiejscowe, złamania kręgosłupa, miednicy, kości udowej albo piszczelowej mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie życia, dlatego unieruchomienie i transport pacjenta powinny być wykonywane przez wykwalifikowanych pracowników medycznych. W takich przypadkach wezwij pomoc i opiekuj się pacjentem aż do przybycia karetki. Jeżeli choremu nie grozi istotne niebezpieczeństwo (na przykład pożar) nie przenoś go samodzielnie. O tym jak opiekować się takim chorym przeczytasz w następnym akapicie.
Jeżeli złamanie dotyczy kończyny górnej, okolicy kostek goleni albo stopy, możesz pomóc pacjentowi unieruchamiając i odciążając złamaną kończynę. Nigdy nie próbuj samodzielnie nastawiać złamania – stwarza to istotne niebezpieczeństwo powstania groźnych wtórnych uszkodzeń. Najłatwiejszym sposobem unieruchomienia kończyny górnej jest podwieszenie jej na temblaku wykonanym z szerokiej chusty trójkątnej – w ten sposób zabezpieczysz równocześnie bark, łokieć i nadgarstek. Złamany palec możesz unieruchomić przymocowując go do sąsiedniego, zdrowego. W złamaniach kończyn dolnych (poza wymienionymi wcześniej) często wystarczy zastosowanie kul łokciowych, które umożliwią pacjentowi przemieszanie się bez obciążania chorej kończyny.
Pierwsza pomoc w złamaniach otwartych
Rana skóry komunikująca się ze szczeliną złamania oznacza, że mówimy o złamaniu otwartym. Wiąże się ono z wieloma groźnymi powikłaniami, z których najgroźniejszym jest infekcja okolicy urazu. Z tego powodu konieczne jest wdrożenie szczególnego i intensywnego leczenia, obejmującego najczęściej dożylną antybiotykoterapię oraz jedno- lub wieloetapowe postępowania operacyjne.
Udzielając pierwszej pomocy osobie ze złamaniem otwartym, pamiętaj o dwóch ważnych rzeczach:
- Jeżeli fragmenty kości albo innej tkanki wystają ponad skórę, nie próbuj ich umieścić w prawidłowym miejscu. Pozostaw je w zastanej pozycji, dzięki czemu zmniejszysz ryzyko infekcji.
-
Zabezpiecz ranę jałowym opatrunkiem. Jeżeli zauważyłeś silne krwawienie, załóż opatrunek uciskowy (link). Pamiętaj, że opatrunek uciskowy i opaska zaciskowa to nie to samo! Wskazania do tej ostatniej są bardzo ograniczone i nie powinna być ona używana przez niewykwalifikowane osoby.
Opieka nad chorym po złamaniu
Udzielając pierwszej pomocy powinieneś skupić się na całości potrzeb pacjenta.
Przytomnego pacjenta ułóż w wygodnej pozycji, w której dolegliwości będą jak najmniejsze. Jeśli to potrzebne, zadbaj o komfort cieplny chorego, okrywając go kocem lub folią termiczną. Istotna jest walka z bólem – możesz zastosować dostępne leki przeciwbólowe, ale do popicia wykorzystaj tylko minimalną ilość wody. Jeżeli lekarze zadecydują o leczeniu operacyjnym, pacjent powinien być na czczo.
Niezależnie od sposobu transportu pacjenta do szpitala – karetką lub własnym samochodem – powinieneś zadbać o kompletną dokumentację medyczną chorego. Zbierz karty informacyjne z poprzedniego leczenia oraz stwórz listę przyjmowanych na stałe leków. W ten sposób personel medyczny szybko zorientuje się w stanie ogólnym pacjenta i zaleci odpowiednie leczenie.
Dobrze, że jesteś!
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zajrzyj do innych artykułów i odwiedź moją stronę na Facebooku albo Instagramie
