Zespół cieśni nadgarstka (carpal tunnel syndrome – CTS) to powszechne schorzenie, które może dotknąć każdego z nas. Niestety, jego narastające z czasem objawy potrafią znacznie obniżyć jakość naszego życia i sprawić, że codzienne czynności staną się poważnym problemem.
Czytaj dalej, aby poznać przyczyny i objawy zespołu cieśni nadgarstka. Nie zabraknie tu także informacji o metodach leczenia oraz profilaktyce, która pomoże ci utrzymać twoje ręce w dobrej kondycji.
Zespół cieśni nadgarstka - przyczyny
Istotą zespołu cieśni nadgarstka jest ucisk nerwu pośrodkowego. Jak możesz zauważyć na schemacie obok, wspomniany nerw oraz liczne ścięgna mięśni zginaczy palców przebiegają przez wąską przestrzeń zwaną kanałem nadgarstka. Z jednej strony jest ona ograniczona przez mocne więzadło poprzeczne (albo inaczej troczek zginaczy), z drugiej przez kości nadgarstka. Różnorakie procesy mogą doprowadzić do zmniejszenia się ilości wolnej przestrzeni w kanale nadgarstka, co skutkuje uciskiem nerwu.
Najczęściej nie udaje się ustalić jednej, konkretnej przyczyny ciasnoty kanału. Mówimy wtedy o schorzeniu idiopatycznym. Według statystyk ta postać najczęściej dotyka kobiet w wieku 40-60 lat i występuje obustronnie u ponad połowy pacjentów.
Drugą możliwością jest wtórny zespół cieśni nadgarstka, co oznacza, że choroba jest wywoływana przez jakiś czynnik zewnętrzny. Do najczęstszych z nich należą.
- Anatomiczne i pourazowe nieprawidłowości
- Zmiany zapalne np. na tle reumatoidalnego zapalenia stawów albo infekcji
- Cukrzyca i otyłość
- Obrzęki okolicy nadgarstków towarzyszące np. ciąży, niewydolności nerek albo niedoczynności tarczycy
- Praca wymagająca siłowego zginania i prostowania palców oraz nadgarstków
- Praca przy komputerze/telefonie komórkowym powyżej 20 godzin na tydzień
Objawy i diagnostyka zespołu cieśni nadgarstka
W początkowych stadiach CTS chorzy skarżą się na drętwienia i zaburzenia czucia w obrębie trzech pierwszych palców ręki – kciuka, palca wskazującego i środkowego. W miarę nasilania się choroby objawy stają się coraz silniejsze, pojawiają się bóle nocne, problemy z wykonywaniem precyzyjnych czynności i osłabienie mięśni. Na zaawansowanym etapie choroby możemy zauważyć zanik mięśni kłębu kciuka.
W większości przypadków objawy są na tyle charakterystyczne, że od razu nasuwają podejrzenie zespołu cieśni nadgarstka. Diagnozę potwierdza badanie fizykalne połączone z wykonaniem charakterystycznych dla CTS testów klinicznych.
W wątpliwych przypadkach lekarz może zalecić jedno z wielu badań dodatkowych. Zdjęcie RTG pozwala na zobrazowanie i wykluczenie anomalii anatomicznych struktur kostnych przedramienia, nadgarstka i ręki. Badanie USG pozwoli na bezpośrednie uwidocznienie nerwu, pomiar jego powierzchni i uwidocznienie struktury wewnętrznej. Z kolei elektromiografia (EMG) pozwoli na badanie przewodnictwa nerwowego oraz na określenie stopnia uszkodzenia nerwu.
Warto tutaj wspomnieć także o zespole podwójnego ucisku, czyli „double crash syndrome” – w tym przypadku włókna nerwu pośrodkowego są uszkadzane w więcej niż jednym miejscu. Najczęściej miejscami uszkodzenia jest kanał nadgarstka oraz odcinek szyjny kręgosłupa
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka
Leczenie nieoperacyjne i iniekcje sterydowe
W przypadkach niezbyt zaawansowanego idiopatycznego zespołu cieśni nadgarstka, leczenie można zacząć od metod nieinwazyjnych. Niektóre z podręczników proponują unieruchomienie nadgarstka jako leczenie pierwszego rzutu, a część pacjentów odczuwa zmniejszenie dolegliwości po fizjoterapii. Dobre efekty dają także regularnie wykonywane w domu ćwiczenia mobilizujące nerw pośrodkowy.
Nieco na pograniczu metod niezabiegowych i inwazyjnych są iniekcje leków sterydowych w okolicę nerwu pośrodkowego. Ich skuteczność została potwierdzona w badaniach naukowych – już pojedyncze podanie leku powodowało długotrwałe zmniejszenie a nawet czasowe ustąpienie objawów. Autorzy badań podkreślają także, że iniekcje pozwoliły części pacjentów uniknąć zabiegu operacyjnego.
Leczenie operacyjne
Kiedy choroba jest zaawansowana a objawy wyraźnie ograniczają codzienną aktywność, koniecznym staje się leczenie operacyjne, polegające na przecięciu więzadła poprzecznego nadgarstka i odbarczeniu nerwu. W zależności od ośrodka, możliwości oraz umiejętności chirurga zabieg można wykonać metodą otwartą, endoskopową lub pod kontrolą USG
Pamiętaj, że metoda leczenia powinna być odpowiednio dobrana do rodzaju i stopnia zaawansowania choroby. Twój lekarz na pewno wyjaśni ci wady i zalety każdego rodzaju leczenia.
Poniżej znajdziesz krótki film przedstawiający schemat operacji odbarczenia nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Lektor mówi po angielsku, ale możliwe jest włączenie napisów w języku polskim.
Zapobieganie zespołowi cieśni nadgarstka
Nie istnieje metoda, która w stu procentach wykluczy pojawienie się zespołu cieśni nadgarstka, ale wystarczy, że nieco zmodyfikujesz swój styl życia, by znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia tej choroby.
- Zapewnij ergonomię miejsca pracy – dostosuj ustawienia krzesła, biurka i klawiatury tak, aby utrzymać swoje nadgarstki w naturalnej, prostolinijnej pozycji
- Zadbaj o regularne przerwy –rób regularne przerwy w pracy, zwłaszcza gdy twoje zajęcie wymaga licznych ruchów zgięcia oraz wyprostu palców i nadgarstków. Podczas przerw rozluźnij mięśnie rąk i przedramion oraz wykonuj ćwiczenia rozciągające.
- Prowadź zdrowy tryb życia –kontrolowanie czynników ryzyka, takich jak np. cukrzyca, otyłość i choroby tarczycy, pomoże ci w zapobieganiu zespołowi cieśni nadgarstka.
- Używaj ergonomicznych narzędzi – wybierz narzędzia, które jak najlepiej leżą w twoich rękach, tak by uniknąć ucisku na okolicę nadgarstków.
Mam nadzieję, że ten artykuł był dla Ciebie przydatny i pomógł Ci zrozumieć zespół cieśni nadgarstka. Jeśli masz jakiekolwiek obawy dotyczące twojego zdrowia, skonsultuj się z lekarzem. Nie ignoruj niepokojących objawów – leczenie wdrożone na wczesnym etapie choroby ma większą skuteczność. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zapisz się do newslettera i uważnie obserwuj nowe treści na stronie – razem troszczmy się o twoje zdrowie.
Dobrze, że jesteś!
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zajrzyj do innych artykułów i odwiedź moją stronę na Facebooku albo Instagramie
